Sau chuyến công tác về Hưng Yên, vị sư trụ trì chùa Hiến có gửi tặng chúng tôi gói quà là túi long nhãn khô ngọt ngào, thơm nức

Hưng Yên nổi tiếng với nhãn lồng. Đã có bao nhiêu giấy bút được đem ra để bàn luận về căn nguyên, cội nguồn của nó. Có truyền thuyết kể rằng, vào mùa nhãn chín, người dân quê nơi đây đã phải đan lồng để bảo vệ nhãn trước dơi, chuột phá hại mùa màng. Vì thế nhãn Hưng Yên gọi là nhãn lồng. Có người lại bảo, để khỏi mắc tội khi quân phạm thượng nên khi chuyển nhãn lên tiến vua, người dân đã buộc nhãn lên đầu ngặ rồi quất roi chạy lồng đến sân rồng để tiến vua, thế là có tên như thế. Còn riêng tôi, cứ nghĩ vẩn vơ xem cái tên này có liên quan gì đến thành phẩm long nhãn (mắt rồng) mà nó tạo thành hay không?

Long nhãn Hưng Yên có thể sử dụng để ăn trực tiếp, hoặc làm các vị thuốc quý trong đông y

Các bô lão ở Hưng Yên có dạy: “Đói lòng vác cái dao phay, em tìm quả nhãn bổ cùi anh ăn”, ý nói đến loại nhãn lồng đặc sản Hưng Yên (loại quả to, hạt nhỏ, cùi dày, dùng dao phay bổ ngập mà không đứt). Quả nhãn lồng Hưng Yên mỗi khi bóc ra và cắn thử sẽ thấy hương thơm ngọt ngào lan tỏa trong khoang miệng và rồi sẽ lại một lần nữa giật mình vì vị giòn sần sật nơi đầu lưỡi. Giống như nhà bác học Lê Quý Đôn đã từng nói: Mỗi lần bỏ vào miệng thì tận trong răng lưỡi đã này ra vị thơm tựa như nước thánh trời cho”

Nằm trên nền văn minh của phố Hiến xưa, nhãn lồng Hưng Yên được thừa hưởng được hầu hết những gì tinh túy nhất của vùng đất phù sa châu thổ sông Hồng. Cả vùng đất Hưng Yên giờ đây là nhãn. Nghề làm long nhãn đã trở thành nghề phổ biến ở khu vực, mang đến công việc thời vụ cho hàng ngàn người mỗi năm. Với sản lượng tính bằng trăm tấn, chỉ tính riêng vùng đất Hồng Nam (Tp Hưng Yên), mỗi vụ người ta đã chế biến được hàng trăm tấn long nhãn khô, xuất khẩu sang các nước Lào, Trung Quốc,…

Ngồi nhâm nhi chén rượu khai xuân đầu năm mới cùng với long nhãn khô mà vị sư trụ trì gửi tặng, tôi lại nhớ đến mảnh đất Hưng Yên, nơi nổi tiếng với nhãn lồng, với nhiều loại đặc sản long nhãn, hạt sen sấy giòn nổi tiếng gần xa.

“Đố anh thức ấy hoa gì

Anh giải được nhãn Hương Chi em dành”