Nhãn nhục là nguyên liệu xuất hiện nhiều trong nhiều món ăn, bài thuốc chữa mất ngủ, thiếu máu, tim đập nhanh,…, của đông y. Mặc dù tốt cho sức khỏe nhưng rất ít người dùng biết khái niệm nhãn nhục là gì và cách sử dụng hiệu quả. Nếu cũng có thắc mắc tương tự, đừng bỏ qua thông tin trong bài viết dưới đây của Mai’Store.

Nhãn là loại quả mọng nước cùng họ với vải thiều, được trồng phổ biến ở Việt Nam, Thái Lan và Trung Quốc. Quả nhãn mọc thành chùm, có vỏ mềm, cùi trắng nhờ bao quanh một lớp hạt đen nhìn giống như mắt rồng. Thịt quả nhãn khi chín có mùi thơm, vị ngọt tương tự như vị của quả vải, thường được sấy khô, sơ chế thành nhãn nhục dùng cả năm.

Ở Việt Nam nhãn có nhiều loại khác nhau như nhãn Miền Thiết, nhãn tiêu da bò, nhãn tím, nhãn đường phèn, nhãn Hưng Yên,… Tuy nhiên, xét về độ ngọt, độ dày của cùi, chỉ có nhãn Hưng Yên và nhãn tại các miệt vườn miền Tây (Hậu Giang, Cần Thơ) mới thích hợp sử dụng sấy khô làm thực phẩm và làm thuốc.

1. Nhãn nhục là nhãn gì? 

Nhãn nhục tiếng Anh Dried Longan là cùi nhãn tươi sau khi sấy hoặc phơi khô, nó có vị ngọt, dẻo dai, thích hợp dùng ăn vặt, làm thuốc, nấu chè hoặc làm các món canh, món hầm bổ dưỡng.

Nhãn nhục trên thị trường phổ biến với 2 loại là nhãn nhục trắng và  nhãn nhục đen. Trong đó, nhãn phơi/sấy khô cả quả, bóc vỏ lấy cùi bên trong thì gọi là nhãn nhục đen. Nhãn quả tươi được sơ chế, tách hạt, vỏ, giữ lại cùi cho vào lò sấy khô gọi là nhãn nhục trắng.

Hình ảnh nhãn nhục đen

Hình ảnh nhãn nhục trắng

2. Tác dụng của nhãn nhục với sức khỏe

Nhãn vừa ngọt vừa ẩm, không chỉ có tác dụng bổ tỳ, tăng cường khí mà còn phục hồi năng lượng, bảo vệ máu, điều trị chứng lo âu, suy tim và lá lách và chứng mất ngủ lâu dài.

– Công dụng của nhãn nhục theo y học hiện đại

Thành phần của nhãn nhục chứa 0,85 nước, 1,26% acid tartaricđược, 29,91 glucose, 0,22% sacharos, chất béo, tannin và các nguyên tố vi lượng khác, giúp nâng cao sức đề kháng, năng lực chịu đựng của cơ thể kháng viêm, phòng chống ung thư,…

– Tác dụng của nhãn nhục theo y học cổ truyền

+ Đông y xếp nhãn nhục sấy khô vào cùng nhóm với thục địa hoàng, hà thủ ô, đương quy, nhóm những vị thuốc có tác dụng an thần, dưỡng tâm, bổ máu, bổ khí, chữa các bệnh về thần kinh.

+ Nhãn có tác dụng bồi bổ rất tốt, đặc biệt thích hợp với người bị thiếu máu, hay quên, chóng mặt, mất ngủ. Phụ nữ thiếu máu, người trung niên già yếu yếu thích hợp uống thuốc bổ sung vào mùa thu đông.

+ Thông thường, nhãn nhục sẽ được bào chế dưới các dạng nước uống, thuốc sắc, thuốc cao hoặc ngâm rượu thuốc. Khi kết hợp với các loại thuốc khác, nhãn nhục còn có thể có tác dụng bồi bổ tâm, tỳ, chữa các bệnh hiếm muộn, vô sinh, yếu sinh lý ở nam, hỗ trợ làm đẹp da, ngăn ngừa oxy hóa ở nữ giới.

Nhãn nhục dùng để làm gì? Tìm hiểu công dụng của nhãn nhục đối với sức khỏe con người

3. Cách làm nhãn nhục khô tại nhà

Thông thường người ta sẽ chế biến, làm nhãn nhục bằng cách sấy hoặc phơi khô cùi nhãn. Cụ thể:

* Đối với nhãn nhục đen

Nhãn tươi sau khi mua về đem nhúng vào nồi nước sôi khoảng 1-2 phút để rửa sạch vỏ cũng như làm cùi nhãn se lại. Để nguyên cả chùm nhãn rồi dải đều lên sàng và cho vào lò sấy khô ở lò sấy 1 ngày, sau đó chuyển sang lò ủ. Kiểm tra, lắc thấy hạt nhãn kêu lóc cóc bên trong, bóc cùi nhãn thấy dẻo, không dính tay thì có thể dùng được.

* Đối với nhãn nhục trắng 

Nhãn tươi sau khi thu hoạch thì phân chia ra từng rổ nhỏ, rửa sạch rồi dùng bút xoáy nhãn tách riêng phần cùi nhãn so với vỏ và hạt, xếp múi long nhãn vào phên và cho vào lò sấy khô khoảng 24h. Sau khi sấy, kiểm tra nếu thấy cùi nhãn khô, sờ không dính tay, bỏ vào miệng ăn thấy giòn thì cho vào túi nilong oặc lọ kín để bảo quản.

Lưu ý: Nhiệt độ sấy khô trung bình để tạo ra thành phẩm long nhãn thường từ 60-70 độ C. Tỷ lệ hao hụt của nhãn nhục sấy khô cả quả là 10: 4 và của long nhãn nhục sấy khô là 10: 1.

4. Cách nấu, chế biến nhãn nhục

Với nhãn nhục, các bạn có thể sử dụng để nấu nước uống, nấu chè, nấu các món hầm hoặc ngâm rượu. Một vài món ăn phổ biến được chế biến từ nhãn nhục có thể kể đến như:
– Nhãn nhục ngâm rượu
– Chè hạt sen nhãn nhục
– Chè nhãn nhục táo đỏ
– Chè hạt sen nha đam nhãn nhục
– Chè hạt sen củ năng nhãn nhục
– Chè nhãn nhục hạt chia
– Chè hạt sen nhãn nhục đường phèn
………

Hình ảnh trà nhãn nhục, cách dùng nhãn nhục làm trà

Hình ảnh nhãn nhục sau khi nấu

Lưu ý:

– Nhãn nhục đen, nhãn nhục trắng trước khi sử dụng để làm nguyên liệu cho món ăn cần được ngâm trong nước ấm 30 phút đến vài giờ để cùi nhãn nở đều. Bằng cách này, bạn có thể dễ dàng sử dụng cùi nhãn nhục để nấu ăn và đạt được hương vị cao cấp nhất cho món ăn.

– Mỗi loại nhãn nhục sau khi nấu sẽ cho ra chất lượng thành phẩm khác nhau. Cụ thể:

+ Nhãn nhục trắng, vàng sấy theo phương pháp hiện đại: Cho thành phẩm nước trong, màu sắc đẹp mắt

+ Nhãn nhục đen phơi, sấy theo phương pháp truyền thống: Cho thành phẩm nước nhãn có màu vàng nâu

5. Cách sử dụng nhãn nhục

Nhãn nhục khô là thực phẩm tốt cho sức khỏe nhưng không đồng nghĩa với việc bạn có thể ăn tùy ý. Để sử dụng nhãn nhục tốt cho sức khỏe, bạn cần biết cách dùng nhãn khoa học và an toàn.

– Cách dùng: Mỗi ngày, một người chỉ nên tiêu thụ tối đa 50g nhãn nhục (khoảng 20 múi nhãn)

Việc sử dụng quá nhiều nhãn nhục trong ngày sẽ gây nóng cho cơ thể, dễ gây mụn nhọn, mẩn ngứa, táo bón. Với các đối tượng đặc biệt như phụ nữ có thai người bị mụn nhọt, béo phì, tiểu đường nên hạn chế dùng nhãn nhục.

6. Nơi mua nhãn nhục ngon, giá tốt

Hiện tại, bạn có thể dễ dàng mua nhãn nhục ở siêu thị, chợ tuyền thở các đại lý bán đồ khô hoặc mua online trên các sàn thương mại điện tử, website bán và phân phối long nhãn nhục. Tuy nhiên, vì không có một tiêu chuẩn chung về chất lượng bạn đọc rất dễ mua phải các loại nhãn nhục có chất lượng kém, chứa hóa chất bảo quản hoặc lẫn tạp chất.

Hình ảnh nhãn nhục trắng đang được cung cấp tại Mai’Store

7. Những câu hỏi thường gặp về nhãn nhục sấy 

7.1. Nhãn nhục khô để được bao lâu?

Nhãn nhục sấy khô sẽ sử dụng được 1 năm trong điều kiện thường. Nếu bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh, thời gian sử dụng của nhãn nhục khô sẽ kéo dài từ 18 tháng đến 2 năm.

7.2. Cách bảo quản nhãn nhục?

Thành phần của long nhãn nhục chứa nhiều đường nên dễ bị nhiễm ẩm, xảy ra tình trạng nấm mốc, chảy nước. Vì thế, sau khi sấy khô, cùi nhãn cần được bảo quản trong hộp kín, túi nilong, để ở nơi khô ráo, thoáng mát để bảo quản. (Nếu muốn tìm hiểu rõ hơn về cách bảo quản nhãn tươi, nhãn nhục sấy khô, bạn đọc có thể tìm đọc nội dung bài viết cách bảo quản nhãn của Mai’Store)

Với những thông tin chia sẻ nhãn nhục là gì ở trên, chắc hẳn bạn đọc đã hiểu rõ hơn về dược liệu nhãn nhục khô và cách dùng rồi đúng không? Hy vọng những thông tin trong bài viết này hữu ích với các bạn, hẹn gặp lại ở các bài viết sau.